ŚWINIARSKO, gmina Chełmiec, powiat nowosądecki, województwo małopolskie

ŚWINIARSKO, Gmina, Chełmiec powiat nowosądecki, województwo małopolskie. Drewniany kościół p.w Najświętszej Marii Panny Królowej Polski.

Świniarsko odwiedziłem w roku 2005 i posługując się słowami Wieszcza „takim go widzę i opisuję”. Kościół ten ma historię inną niż zdecydowana większość drewnianych kościołów w Polsce. Ponadto wydaje się być pechowym zdecydowanie ponad przeciętność, a to z racji szczególnej częstotliwości nękania go przez pożary. Ale nie z tej przyczyny znalazł się na mojej wystawie, tylko z racji posiadania sobót, które niewątpliwie otaczały kościół jeszcze w roku 2005. Ale po kolei. Po pierwsze kościół został wybudowany nie w Świniarsku tylko we wsi Stadła. Podobnie jak Świniarsko położonej nad Dunajcem, lecz w gminie Podegrodzie. Tereny te pod koniec wieku XVIII na mocy tak zwanych „rozbiorów” stały się częścią monarchii Habsburgów, którzy starając się zmniejszyć procentowy udział ludności słowiańskiej, dbali o osiedlanie tu ludności germańskiej. Nazywało się to kolonizacją Józefińską, od imienia ówczesnego cesarza. Koloniści byli wyznania ewangelickiego, toteż w roku 1786 zbudowano we wsi Stadła „eine evangelische pfarrkirche. Być może zbudowano go rękoma polskich cieśli, ale wznoszony na potrzeby innej liturgii, architekturę miał odmienną od katolickich kościołów Ziemi Sądeckiej. Profesor Jerzy Szablowski pracując nad Tomem I Katalogu Zabytków (wydany w roku 1953) zastał architekturę kościoła w Stadłach chyba w stanie takim, w jakim pozostawili go Niemcy (czy Austriacy – bo nie wiem do jakiej nacji  po zakończeniu wojny ci józefińscy koloniści wówczas przyznawali) się). Zacytuję fragment opisu  z Katalogu: „ Stadła. Zbór ewangelicki. Zbudowany 1786. Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej, a wieżą na słup. Prostokątny, z wielobocznym zamknięciem od wsch. Od Zach. Wieża równej wysokości poprzedzona otwartym przedsionkiem. Wewnątrz sklepienia pozorne. Na pewnej wysokości dookoła galeria, wsparta na drewnianych słupkach. Nakrycie wieży namiotowe, z ciężką latarnią o cebulastym hełmie”. Dalej trochę szczegółów odnoszących się do detali oraz opis wnętrza i jego wyposażenia. W latach 1958-60 kościół rozebrano, przetransportowani do Świniarska i tam zrekonstruowano według projektu architekta Stefana Świszczowskiego. Nie obyło się niestety bez pewnych przeróbek. Niektóre – jak likwidacja empory może miały go uczynić bardziej polskim i katolickim, ale dlaczego zmiany dotknęły też wieże. Raczej krytycznie o tych zmianach wypowiadał się wybitny znawca drewnianej architektur sakralnej, doktor Marian Kornecki, a on rzadko się mylił…

W każdym razie mieszkańcy Świniarska zapragnęli mieć po kilkudziesięciu latach zupełnie nowy, murowany kościół i taki od roku 2000 mają. Absolutnie niczego nie podejrzewając,  zapewne pożar starego bardzo ich w tym zamiarze umocnił. Z prasy dowiedziałem się, że stary kościół  w roku znowu 2013 palił się. Jaki jest jego obecny stan, zapewne można będzie dowiedzieć się na stronie internetowej parafii, przeniesionej do nowego kościoła.