036. PARIS 09 L’ARC DE TRIOMPHE

Paryski Łuk Triumfalny tak znakomicie uzupełnia urbanistyczno-krajobrazową koncepcję Le Notre’a, iż zmusza wręcz do sformułowania pytania: kto jest autorem pomysłu, by wzgórze zamykające od strony zachodniej założoną około połowy XVIII stulecia aleję ozdobić takim właśnie obiektem. Biorąc pod uwagę długość alei musiał być to obiekt o dość znaczących wymiarach – pomnik lub obelisk byłby zbyt delikatny. Wiemy, że inicjatorem budowy Łuku jest cesarz Napoleon. Ale czy to on wybrał tę właśnie, doskonałą  lokalizację i czy sugerował architektowi, któremu powierzono opracowanie projektu taką właśnie formę Monumentu?. Być może odpowiedź na te pytania zawarta jest w szkicach lub notatkach, pozostawionych przez Le Notre;a. Za taką tezą przemawiałaby kompozycyjna zgodność Łuku z Alejami i całą „Wielką Osią”, której fragment Aleje stanowią.

Pozostawiając na boku hipotezy i pytania przejdźmy do faktów. Łuk Triumfalny zaczęto budować w roku 1806. Usytuowano go na wzgórzu Chaillot, w centralnym punkcie placu, nazwanego potem Placem Gwiazdy (d’Etoile) chyba z tej racji iż wychodzi z niego promieniście dwanaście ulic. Obecnie plac nosi imię Wielkiego Francuza, znakomitego polityka i żołnierza Charlesa de Gaulle’a.  Autorem architektury Łuku jest Jean Francois Chalgrin (1739-1811 a oprawy rzeźbiarskiej Francois Rude. Budowę rozpoczęto w roku 1806 a zakończono w 1836. Łuk ma plan prostokąta (dłuższe boki mają 44 metry a wysokość Łuku to 50 metrów, Stoi on na czterech potężnych, prostokątnych pylonach rozdzielonych łukowymi otworami; szerokimi od frontu i od tyłu i wąskimi w ścianach bocznych. Wewnątrz Łuku znajduje się niewielkie muzeum. Bogata dekoracja rzeźbiarska przedstawia Czyn Zbrojny Francuzów z czasów Rewolucji(najbardziej znaną jest płaskorzeźba zatytułowana „Marsylianka” a głównie z Wojen Napoleońskich. Wykute są też nazwy miast gdzie odbyły się wielkie bitwy – a wśród nich także polskie: Gdańsk, Ostrołęka, Pułtusk, Lidzbark Warmiński, Wrocław. Są też wykute  nazwiska polskich generałów: Chłopickiego, Dąbrowskiego, Kniaziewicza, Łazowskiego, Sułkowskiego, Zajączka i oczywiście księcia Józefa Poniatowskiego, który był Marszałkiem Francji. Pod sklepieniem głównego łuku znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza.