ZAMEK W GOŁUCHOWIE /2/

W roku 1853 „Pan na Kórniku”, Tytus Działyński kupił zamek w Gołuchowie dla swojego syna, Jana. Cztery lata później Jan Działyński poślubił Elżbietę Czartoryską, córkę księcia Adama. Elżbieta wychowywana była w Paryżu, w Hotel Lambert. Pobyt we Francji ukształtował jej artystyczne upodobania, tam też narodziły się jej kolekcjonerskie pasje.
Rozpoczęte prace na zamku, mające uczynić go możliwym do zamieszkania, przerwało Powstanie Styczniowe. Jan Działyński, jeden z głównych organizatorów Powstania w Wielkopolsce, swój patriotyzm i ofiarność przy-płacił sekwestrem Kórnika i Gołuchowa oraz zaocznym wyrokiem śmierci, zmuszającym go do emigracji.
Dopiero w 1871 sekwestr zdjęto, a Działyński mógł powrócić do Gołuchowa i podjąć przerwaną restaurację zamku. W tej sprawie zwrócił się do „wielkiego” Viollet Le Duca, twórcy historyzującej szkoły konserwacji zabytków. Szkice Le Duca niestety nie zachowały się, znane są natomiast pomiary i projekty architektów Janowskiego i Gorgolewskiego.
W 1872 roku zamek przeszedł na własność Elżbiety Działyńskiej, jako spłata długów zaciągniętych u Czartoryskich na organizację Powstania. Zafascynowana francuską kulturą Działyńska, poszukując wzorców dla rekonstrukcji zamku, oparła się na wczesnym renesansie francuskim, tak zwanym stylu Franciszka I. Opracowanie projektu powierzyła uczniowi a zarazem zięciowi Viollet Le Duca, Augustowi Ouradou. Docenić jednak trzeba też i jej ogromny osobisty udział w powstawaniu projektu, z pewnością zasługujący na miano współautorstwa.
Przebudowa objęła głównie nowsza, południową część zamku. Stary dwór został zburzony – pozostawiono z niego tylko narożne wieże, z których jedną przekształcono w platformę widokową, czyli tak zwany „belweder”. Dobudowano też skrzydło zachodnie z bramą i mostem przerzuconym nad fosą.
Podczas budowy wykorzystano bardzo wiele  autentycznych elementów łącząc je z nowymi w sposób tak doskonały, że pochodzące z Francji i Włoch autentyki czasem trudno jest wyodrębnić. Zatrudniono całą armię artystów i rzemieślników, Francuzów i Polaków / często specjalnie wysyłanych na naukę do Paryża. Prace budowlane trwały do roku 1885, a wnętrza wykończano do końca stulecia. Równolegle urządzany był park.
Myślą przewodnią była rekonstrukcja, a ściślej rzecz biorąc, stworzenie wyidealizowanej siedziby rodu Leszczyńskich, rodu skoligaconego przecież z królami Francji. Powstało w ten sposób muzeum zawierające bogate i bardzo wartościowe zbiory /w tym na przykład kolekcję waz antycznych/ i jakby równolegle muzeum wnętrz, stwarzających iluzję użytkowego charakteru pomieszczeń.
Muzeum czynne było do roku 1939. W czasie okupacji zniszczono je i rozgrabiono. Po wojnie odtworzono muzealne wnętrza zamku, obecnie Oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu.