WIGRY Klasztor kamedułów

Na trasie ubiegłorocznej papieskiej pielgrzymki po Polsce znalazł się zespół pokamedulski w Wigrach, kilka kilometrów od Suwałk, malowniczo położony nad jeziorem o tej samej nazwie. Historia klasztoru liczy ponad 300 lat – zaczęła się w roku 1667, kiedy to Jan Kazimierz wydał kamedułom pozwolenie na osiedlenie się w Wigrach oraz budowę kościoła i klasztoru. Obiekty te wzniesiono na głęboko wcinającym się w jezioro półwyspie, na miejscu gdzie stał kiedyś drewniany dwór myśliwski często odwiedzany przez litewskich książąt, a od czasów Jagiełły przez polskich królów. Intencją fundacji wigierskiego klasztoru była chęć odwrócenia klęsk, jakie nawiedzały Rzeczpospolitą przez całe niemal panowanie na tronie polskim trzeciego z kolei Wazy.
W pierwszym etapie zakonnicy adaptowali dla swych potrzeb istniejące zabudowania. W roku 1671 wybuchł pożar, który strawił wszystkie drewniane obiekty. Trzeba je było budować na nowo. W roku 1678 roku zbudowano kościół. Był on drewniany i rozebrano go później, gdy przystąpiono do budowy murowanej świątyni pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Marii Panny. Nastąpiło to prawdopodobnie w roku 1685, gdy w Wigrach powstał przeorat, podnoszący rangę tutejszego zgromadzenia. Autor projektu kościoła nie jest znany. Wiadomo, że w tym samym czasie przebywał w Wigrach włoski murator Pietro Putini, ale uważa się, że zajmował się on raczej projektowaniem obiektów gospodarczych lub fortyfikacyjnych, a projekt całego założenia powstał w Rzymie.
Zespół klasztorny wzniesiono na usypanym sztucznie wzgórzu i otoczono murami. Wyniesienie obiektów klasztornych ponad teren miało dwojakie przyczyny – symboliczną, gdyż pierwszy kamedulski klasztor w Camaldoli powstał w terenie górskim, oraz drugą, ściśle techniczną, spowodowaną przez bardzo grząski grunt, którego nadsypanie ogromnie poprawiało warunki fundamentowania . Mury okalające zespół klasztorny nie miały, w gruncie rzeczy, bronić go przed jakimś najeźdźcą. Były raczej realizacją idei klasztoru – fortecy, jako symbolu walki z herezją i reformacją.
W roku 1796, po trzecim rozbiorze, rząd pruski skonfiskował zakonnikom ich dobra. Cztery lata później, w roku 1800, nastąpiła kasata zakonu. Zakonników przeniesiono na podwarszawskie Bielany a kościół oraz klasztor został siedzibą nowo erygowanego biskupstwa wigierskiego. W 1823 biskupstwo przeniesiono do Sejn, degradując Wigry do rangi parafii. Stało się to początkiem postępującego procesu destrukcji i dewastacji kościoła i zabudowań poklasztornych. Mówi się, że sporo kamieniczek w Suwałkach zbudowano z cegły „pozyskanej” w Wigrach.
Do odbudowy kościoła i części zabudowań klasztoru przystąpiono w roku 1922 na podstawie projektów opracowanych przez profesora Oskara Sosnowskiego. Do II wojny światowej udało się odbudować kościół, część dawnego refektarza oraz jeden z eremów. Jednak działania wojenne z roku 1944 zniszczyły wszystko to co zdołano odbudować. Wartości krajobrazowe i historyczne zespołu wigierskiego sprawiły, że nikt nie miał wątpliwości, iż prace przy jego odtworzeniu warto i trzeba podjąć. Do dziś większość robót już wy-konano, ale prace przy odbudowie zespołu pokamedulskiego w Wigrach, symbolu Suwalszczyzny, wciąż trwają.