02. WAWEL Sala Poselska

Autor: Roman Mirowski

Parter zamku przeznaczony był na biura, izby sądowe i składy. Piętro pierwsze, nazywane wówczas „gmachy średnie” zajmowane było przez mieszkania królewskie. Pomieszczenia najbardziej reprezentacyjne znajdowały się na drugim piętrze, w „gmachach wysokich”. Wśród tych komnat do najznamienitszych zaliczyć można Salę Turniejową i audiencjonalna Salę Poselską w skrzydle wschodnim.
Sala Poselska, zwana również Salą Pod Głowami powstała w latach 1529 – 35. Nakryto ją charakterystycznym dla renesansu stropem z kasetonami, nazywanymi wówczas „skrzyńcami”, bogato rzeźbionymi i polichromowanymi. Unikatowość w światowej skali tego stropu wynika z umieszczenia w kasetonach 194 głów, naturalnej wielkości, wyrzeźbionych w drewnie.
Poniżej stropu salę obiega malowany na ścianach fryz, nazywany wtedy „krańcem”. Autorem krańca z Sali Poselskiej jest niemiecki artysta Hans Dürer, brat znacznie sławniejszego Albrechta. Tematyka fryzu zaczerpnięta została z popularnego w tym czasie dzieła greckiego moralisty, Cebesa, a zatytułowanego „tabula Cebetis”. Treścią malowidła jest alegoryczne przedstawienie ludzkiego życia: dojście do prawdziwej wiedzy przez pielęgnacje cnót, rezygnację z nieumiarkowania i zmysłowości, pogodzenie się z kaprysami Fortuny – opanowanie samego siebie to najlepszy sposób na zapanowanie nad swoim losem.
Wybór takiego tematu dobrze odzwierciedla humanistyczne aspiracje krakowskiego środowiska artystycznego, ale także i jego mecenasów. Hans Dürer z pewnością nie dorównywał swojemu wielkiemu bratu, ale malowidło nie pozbawione jest znacznych wartości kolorystycznych i dekoracyjnych. Dolną część fryzu tworzą ozdobne festony. Czas spowodował poważne ubytki i uszkodzenia fryzu, toteż w roku 1929 został on odrestaurowany i uzupełniony przez Leonarda Pękalskiego.
Przy ścianie, pomiędzy dwoma oknami, na podwyższeniu ustawione było krzesło tronowe. Z tego miejsca król udzielał audiencji zagranicznym posłom, uczonym i artystom. W sali tej odbywały się także sejmy koronacyjne, o czym wspomina oracja Orzelskiego z roku 1587 zatytułowana „Witanie poselskie króla J. M. Zygmunta III prze Pana Świętosława Orzelskiego…w Krakowie na zamku w Izbie pod Głowami odprawione”. W tej samej sali odbyły się również sejmy koronacyjne obydwu panujących w Polsce Wazów  a także w roku 1734 Augusta III. W sali poselskiej przyjęty był carski poseł Atanazy, proszący w imieniu Dymitra Samozwańca o rękę Maryny Mniszchówny.
Dawniej wnętrze komnaty było o wiele bardziej barwne niż dzisiaj. Żywsze były kolory polichromii stropu, mieniły się barwami kamienne portale, a wszystko to kontrastowało z czerwienią sukna wyściełającego podłogę.