WARSZAWA Pałac Czapskich

Pałac Czapskich, Sieniawskich, Raczyńskich – pod takimi nazwami znany jest obiekt położony na narożniku Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Traugutta. Mnogość nazw wynika z niezwykle długiej listy właścicieli tej budowli. Podobnie długą jest lista nazwisk wybitnych polskich architektów, którzy działając w różnych okresach historycznych i stylowych przyczynili się do powstawania poszczególnych faz budowli i do jej obecnego kształtu.
W XVII stuleciu stał w tym miejscu drewniany dwór Radziwiłłów. Książę Michał Kazimierz w roku 1680 rozpoczął tu budowę pierwszego murowanego pałacu; skończyło się jednak tylko na wykonaniu fundamentów. W ro-ku 1681 posesję zakupił Michał Radziejowski i z miejsca przystąpił do prac budowlanych. Przed rokiem 1705 budowę zakończono. Autorem projektu przedłużenia pałacowych oficyn był Tylman z Gameren, choć jaki posiadał on wpływ na ostateczne ukształtowanie całości założenia – nie wiadomo. Z pewnością powstała kompozycja przestrzenna entre cour et jardin, tak nazywana gdyż pałac sytuowany był pomiędzy dziedzińcem „paradnym” a ogrodem.
Spadkobierca kardynała, Michał Prażmowski, sprzedał pałac Adamowi Sieniawskiemu. Przy prowadzonej w latach 1713-21 przebudowie korzystano z projektów Augustyna Locciego, Karola Baya i Kacpra Bażanki. Wówczas skonkretyzowany został obecny układ planu pałacu: z dwoma środkowymi ryzalitami /od frontu i od ogrodu/ i z narożnymi pawilonami. W roku 1726 pałac stał się własnością córki hetmana, Marii Zofii, primo voto Denhoffowej, secundo voto Augustowej Aleksandrowej Czartoryskiej. Bardzo szybko – bo już w 1732 roku – Czartoryscy sprzedali pałac Piotrowi de Riacour, a ten cztery lata później odsprzedał go podskarbiemu koronnemu, Janowi Czapskiemu.
W „okresie” Czapskich pałac uzyskał, posiadany też dzisiaj, późnobarokowy wystrój. Przy dekorowaniu wnętrz pracowali wtedy włoscy rzeźbiarze Antonio Capar i Samuele Contessa.
Około roku 1790, a więc w czasach gdy właścicielem pałacu był marszałek Sejmu Wielkiego, Stanisław Małachowski, powstały według projektu Jana Christiana Kamsetzera dwie trzypiętrowe oficyny. Po marszałku /rok 1808/ pałac odziedziczyła jego pasierbica, żona Wincentego Krasińskiego a matka poety, Zygmunta. Za ich „panowania” pałac stał się ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i towarzyskiego stolicy, a w jego oficynie zamieszkiwała rodzina Chopinów. W latach 1851-2 południową część korpusu pałacu przystosowano do potrzeb Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Projekt tej przebudowy sporządził Henryk Marconi, znakomicie nawiązując w nim do istniejącej, barokowej architektury. Wówczas powstały także dwa boczne skrzydła, usytuowane pomiędzy korpusem głównym a oficynami.
W 1909 pałac stał się własnością Raczyńskich. We wrześniu roku 1939 od bomb spłonął korpus pałacu, a w 1944, podczas Powstania Warszawskie-go – oficyny. Po wojnie pałac odbudowano według projektu Stanisława Brukalskiego przeznaczając na potrzeby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.