TRZEBNICA Kościół pocysterski

Trzebnica, niewielkie dolnośląskie miasteczko, po raz pierwszy wzmiankowane było w dokumentach w roku 1138. Słynie z trzynastowiecznego opactwa cysterek, obiektu zaliczanego do na najznakomitszych dzieł architektury tego okresu w Europie.
Starania, aby w Trzebnicy założyć klasztor żeńskiej gałęzi zakonu cystersów, jako pierwszy podjął książę Bolesław Wysoki, władca Wrocławia, Legnicy i Brzegu. Po jego śmierci w roku 1201 działania  w tej sprawie podjął syn, książę Henryk Brodaty, i w kilka miesięcy później uzyskał od papieża Innocentego III bullę, zatwierdzającą powstanie nowego domu zakonnego. Związki klasztoru i kościoła z śląską linią Piastów były niezwykle silne a od roku 1214  podziemia trzebnickiego kościoła stały się nekropolią tego rodu. Od Konrada Kędzierzawego /syna Henryka Brodatego/ do ostatniej z rodu Piastów Karoliny, księżnej Holstein-Elemenhorst zmarłej w 1707 roku.
Drugą z kolei ksienią klasztoru została córka Henryka i św. Jadwigi – Gertruda. Rządy jej trwały blisko pięćdziesiąt lat i w tym czasie ukończono  budowę kościoła – trójnawowej bazyliki z transeptem. Zakończenie bocznych naw stanowiły dwie kaplice: ś. Jana i św. Piotra. Tę drugą w roku 1269 rozebrano, by w jej miejsce wystawić nowy obiekt, pierwsze dzieło gotyckie na polskich ziemiach, kaplicę przeznaczoną dla zmarłej w tym klasztorze, i nie długo potem kanonizowanej /1267/ – Jadwigi Śląskiej.
Mimo, że Dolny Śląsk dość wcześnie przestał należeć do Polski , trzebnicki klasztor stanowił ostoję polskości. Wystarczy przytoczyć, że podczas sześciu wieków istnienia klasztoru, godność ksieni 31 razy pełniły Polki, 3 razy Czeszki i tylko 5 – krotnie Niemki. Kilkadziesiąt lat po przejściu Śląska pod berło króla Prus, a konkretnie w roku 1810 , dokonano kasaty zakonu, a obiekty klasztorne zamieniono na lazaret, koszary a nawet fabrykę sukna. Szpital istnieje tu zresztą do dzisiaj – leczy się tu osoby cierpiące na niedowład kończyn i schorzenia kręgosłupa.
Wnętrze trzebnickiego kościoła zawiera zespół, chyba najlepiej w Polsce zachowanych, elementów romańskiej kamieniarki. Wśród nich portal, na którego tympanonie umieszczona jest płaskorzeźba przedstawiająca króla Dawida, grającego na harfie dla królowej Betsabe. Z historycznych ciekawo-stek związanych z Trzebnicą, warto wspomnieć iż tu właśnie, podczas pielgrzymki jej matki do grobu św. Jadwigi, na świat przyszła Maria Leszczyńska, późniejsza królowa Francji.