SZCZECIN Brama Portowa

Do czasów wojny szwedzko – brandenburskiej, a dokładnie do roku 1677, Szczecin broniony był przez fortyfikacje wzniesione przez Szwedów. Jednak zarówno miasto jak i fortyfikacje nie przetrzymały sześciomiesięczne-go bombardowania przez najpotężniejszą jak na owe czasy artylerię. Miasto zostało zniszczone niemal w 50 procentach, a prowadzona przez Szwedów odbudowa posuwała się niezwykle powoli. Gdy w 1713 roku do Szczecina wkroczyły wojska pruskie stan miasta był fatalny. Nic więc dziwnego, ze dla nowych władców Szczecina sprawą najważniejszą stała się odbudowa miasta oraz uczynienie z niego niezdobytej twierdzy.
Ruch budowlany wywołany został za pomocą instrumentów podatkowych – każdy kto zabudowywał wolna parcelę zwalniany był od podatku, a nawet otrzymywał pomoc pieniężną. Sposób okazał się skuteczny; w 1726 roku na ilość niezabudowanych działek zmalała do 30, a na miejscu wyburzonych starych budynków powstało 45 nowych. Ponieważ nie znano wówczas pojęcia ochrony zabytków, ze starymi budynkami obchodzono się w sposób absolutnie surowy. Stara, gotycka zabudowa mieszkaniowa praktycznie znikła. Zastąpiły ją nowe kamieniczki, rozplanowane bardziej regularnie i przykryte modnymi wówczas mansardowymi dachami.
Zajęto się też pilnie fortyfikacjami Szczecina. W 1724 roku rozpoczęto ich rozbudowę o modernizację. W oparciu o istniejący układ przestrzenny umocnień – holenderski inżynier pułkownik Gerhard Cornelius van Wallrawe stworzył nowoczesny kompleks forteczny. Budowa trwała 16 lat. Kosztowała milion talarów, a do robót zużyto 43 miliony sztuk cegieł, częściowo pochodzących z rozbiórki starych umocnień. Średniowieczne mury obronne uległy całkowitej likwidacji. Z bram miejskich zachowały się tylko dwie – Św. Ducha i Panieńska, ale przeznaczono je na zupełnie inne, niż poprzednio, cele. Poprzez zmodernizowany system wałów i szos, do miasta prowadzić miały teraz cztery nowe bramy: Nakielska /obecnie Królewska/, Brandenburska /zwana też Berlińską lub Portową/, Panieńska Nowa i Parnicka.
Brama Portowa wybudowana została w latach 1725 – 36 na miejscu bramy Nowej, u wylotu ulicy Wielkiej. Autorem projektu był projektant i budowniczy całej twierdzy, van Wallrawe. Barokowa, kamienna budowla wykonana została w formie jednoprzęsłowego łuku triumfalnego. Architekturę bramy oparto o porządek dorycko – toskański. Dekoracja rzeźbiarska jest niezwykle obfita – zastosowano tu panoplia i motywy heraldyczne. Wykonawcami rzeźb byli Berthold Damart i Meyer. Napis na tablicy umieszczonej nad przejazdem i ciągnącej się przez prawie całą szerokość bramy zawierał propagandowe teksty uzasadniające prawa Brandenburgii do Szczecina i Pomorza Zachodniego. Jak się okazuje doktor Goebbels, minister propagandy III Rzeszy miał w osiemnastowiecznych Prusakach swoich wielce gorliwych i zasłużonych poprzedników.