SUCHA BESKIDZKA Zamek

  Zamek w Suchej Beskidzkiej położony jest w malowniczej kotlinie okolonej przez zalesione wzgórza Beskidu Makowskiego. Jego początki sięgają połowy XVII stulecia, chociaż nie od razu miał on charakter zamku. Pierwszą budowlą na tym miejscu, potem wtopioną w późniejszą zabudowę, był renesansowy dwór Kaspra Castiglione Suskiego, zbudowany około roku 1554. Jego pozostałościami są: poszerzenie południowego skrzydła i przylegająca do niego czworoboczna wieża oraz druga wieża łącząca powstałe potem skrzydło zachodnie z jeszcze późniejszym, parterowym skrzydłem północnym.
W latach 1608 – 14 dwór rozbudowany został przez nowego właściciela, Piotra Komorowskiego, stając się obronnym późnorenesansowym zamkiem. Składał się teraz z dwóch prostopadle względem siebie usytuowanych dwupiętrowych skrzydeł – południowego z jednotraktowym układem po-mieszczeń i zachodniego z komnatami położonymi w dwóch traktach. Od strony dziedzińca do korpusów dostawiono krużganki służące głównie do komunikacji ale także dodające zamkowi urody i bardziej monumentalnego charakteru. Na parterze krużganki otrzymały masywną konstrukcję filarową, na piętrze wykonano dużo delikatniejsze kolumny. Na środku zachodniego skrzydła, na piętrze, znajdowała się obszerna sala nakryta belkowym stropem. W sali tej wykonano wówczas manierystyczny kolumnowy kominek z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Na piętrze wieży tegoż skrzydła znajdowała się sklepiona kaplica z oknami o manierystycznych obramieniach.
Po Komorowskich Suchą przejęli Wielopolscy przebudowując w roku 1708 zamek na pałacową rezydencję. W efekcie przeróbek /w XIX stuleciu miała miejsce ostatnia/ dwór – zamek – pałac w Suchej jest budowlą trój-skrzydłową, przy czym parterowe przedłużenie północnego skrzydła przyniósł dopiero wiek XIX.
Kopalnię informacji dotyczących wyglądu zamkowo – pałacowych komnat po przebudowie z roku 1708 /a wnętrz z ok.1770 roku/ stanowi inwentarz spisany w roku 1774 z inicjatywy wdowy po Janie Józefie Wielopolskim, Teresy z Sułkowskich. Dowiadujemy się z niego, że nakryte sklepieniami komnaty parteru a także północne skrzydło budowli zawierały po-mieszczenia gospodarcze oraz „stancje” ekonoma i pisarza prowentowego. Komnaty „pańskie” mieściły się na piętrze. Były tu: „pokój do jedzenia”, „pokój do kompaniji”, sypialnia, gabinet a także dwa apartamenty z garderoba-mi. Centralnym pomieszczeniem drugiego piętra była biblioteka. Księgozbiór – jeden z największych w Małopolsce, liczył za Wielopolskich 2727 tomów książek napisanych w pięciu językach, nie wspominając o luźnych drukach, broszurach, rękopisach czy dokumentach rodzinnych. Dla przykładu – przeciętny księgozbiór szlachecki nie przekraczał w tych czasach stu tomów.
Myślę, że – dla jego lapidarności i wartości językowych, warto przytoczyć tu choć fragment wspominanego „Inwentarza”: „…W pokoju do kompaniji. Obicie płócienne na dnie popielatym w kwiaty zielone, dwa portrety familiji nade drzwiami, dwa stoliki fornerowane, trzy gierydoniki pod świece, dwa tryktraki – mniejszy i większy, jeden tryktrak podróżny w książkę zrobiony; jedno zwierciadło w ramach pozłacanych, jeden landszaft duży nad kominem, 15 landszaftów kopersztychowych za szkłem w ramach dębowych, dwie fieranki płócienne do okien, dwa wilki żelazne w kominku…”.