PRZEWORSK Kościół bernardynów

Zespół składający się z kościoła pod wezwaniem św. Barbary i klasztoru bernardynów znajduje się we wschodniej części starego Przeworska. Przez wiele stuleci pełnił on istotną rolę w miejskim systemie obronnym. Do dziś zobaczyć można w klasztornych ścianach zachowane otwory strzelnicze.
Początki przeworskiego kościoła związane są z Rafałem z Tarnowa, właścicielem Jarosławia i Przeworska,  marszałkiem wielkim koronnym. On to właśnie ufundował w roku 1461 kościół i część klasztoru dla zakonu Braci Mniejszych Obserwantów, tak bowiem brzmiała „oficjalna” nazwa zakonu bernardynów. Zakonnicy przejęli obiekt w 1465 roku i dzięki hojności mieszczan, dokończyli budowę. Zgodnie z potrzebami tamtego miejsca i czasu, kościół wraz klasztorem został inkastelowany, czyli nadano mu walory obronne. Niedługo po zakończeniu prac, w roku 1498, ich jakość przetestowały wojska wołosko – tatarskie. „Egzamin” przebiegł pomyślnie – najazd został odparty, mimo, że w pierwszej fazie swego istnienia zespół klasztorny był otoczony tylko fosą i wałem. Ceglane mury obwodowe pojawiły się dopiero w roku 1512, a dziesięć lat później, papież Klemens VII specjalnie wydaną bullą pozwolił zakonnikom brać udział w obronie a także kwestować w celu zgromadzenia funduszy na zakup urządzeń obronnych.
Kościół posiada korpus trzynawowy, halowy o czterech przęsłach. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie, a przy jego styku z korpusem wzniesiona jest smukła wieżyczka – dołem na planie kwadratu, wyżej ośmioboczna, zwieńczona grzebieniową, wczesnorenesansową attyką. Zachodnia fasada kościoła pochodzi z roku 1902 – w ramach regotyzacji wykonano wówczas ceglany szczyt schodkowo – sterczynowy. Elewacja wschodnia posiada szczyt manierystyczny z roku 1612 – jest on rozwiązany jako wnękowo – pilastrowy, z poszczególnymi kondygnacjami ujętymi w wolutowe spływy. Jego tynkowane płaszczyzny kontrastują c czerwienią gotyckiej cegły pozostałych ścian świątyni i przylegającego do niej klasztoru.
Wnętrze kościoła przekształcone zostało w roku 1764. Wtedy też wykonano okrągłołukowe arkady międzynawowe i sklepienia; zbudowano także kwadratową w planie kaplicę, nakrytą kopułą z latarnią. Wyposażenie wnętrza jest głównie barokowe. Z reliktów starszych zachowały się jedynie gotyckie, kamienne odrzwia i portale.
Klasztor posiada trzy skrzydła które wraz z bryłą kościoła tworzą czworobok zamykający czworokątny wirydarz. Klasztor ma wysokość dwóch kondygnacji i nakrywa go stromy dach, od roku 1612 pokryty dachówką – karpiówką. W krużgankach zachowały się malowidła późnogotyckie, najprawdopodobniej z początków XVI stulecia, odkryte dopiero w roku 1961.