PRANDOCIN Kościół św. Jana Chrzciciela

 Wieś Prandocin leży nieco w bok od drogi prowadzącej z Krakowa w stronę Warszawy. Gdy minie się wreszcie miasteczko Słomniki /przejazd przez nie do przyjemności nie należy, bo odbywa się w tempie iście ślimaczym/ prandociński kościół widoczny jest wyraźnie po wschodniej stronie szosy, nieco przysłonięty wysokimi drzewami, jednak  dobrze widoczny dzięki wyniosłemu wzgórzu, na którym stoi.
Kościół po raz pierwszy wzmiankowany był w dokumencie w roku 1222, w którym biskup Iwo Odrowąż przekazał patronat nad prebendami opactwu cysterskiemu w Mogile. Z ksiąg napisanych przez Długosza dowiadujemy się, iż kościół w 1. połowie XIII stulecia był inkastelowany, czyli nosił charakter budowli obronnej. W latach 1325 –27 watykańskie dokumenty mówią o wysokiej randze tutejszego kościoła – wspominają o dekanacie prandocińskim.
Z analizy techniki obróbki kamienia i zastosowanych tu form dekoracji architektonicznej można przyjąć, że kościół zbudowany został w 1. ćwierci XII stulecia. Takie datowanie znajduje też potwierdzenie we wszelkich źródłowych tekstach związanych z prandocińskim kościołem – ufundował go najprawdopodobniej Prandota Magnus w roku 1124. Pierwotny plan świątyni oparty był na prostokącie nawy /7.6 na 10.65 m/, do którego od wschodu przylegało niewielkie prostokątne prezbiterium /4.4 na 2.2 m/, zakończone półkolistą absydą /promień 1.7 m/. Druga, także półkolista absyda /o promieniu 2.2 m/ dostawiona była od strony zachodniej. Nad nią piętrzyła się wieloboczna wieża /jej plan miał kształt spłaszczonego ośmioboku/. W zachodniej części nawy znajdowała się empora. Wejście do świątyni prowadziło przez portal umieszczony  w południowej ścianie nawy, wprawdzie później zamurowany, ale nieźle zachowany do chwili obecnej. Mury kościoła wzniesiono z piaskowcowej kostki ułożonej w bardzo regularne warstwy. Kostka użyta do murów wieży jest nieco mniejsza – jej przeciętna długość to 40 cm a wysokość 30 – 35 cm . W pozostałych murach długość kostki wynosi 50 cm, zaś wysokość 40 cm .
Prezbiterium i absyda wschodnia z ostały rozebrane w wieku XV. Rozbiórka spowodowana była potrzebą rozbudowy kościoła w kierunku wschodnim /rozbudowę ku zachodowi widocznie wykluczono, aby nie burzyć wieży/, co też wykonano, wykorzystując w dolnych partiach nowego prezbiterium kostkę uzyskaną z rozbiórki. Wyższe partie ścian prezbiterium zbudowano z czerwonej gotyckiej cegły, a jego naroża wzmocniono szkarpami.
Dziś bryłę kościoła uzupełniają jeszcze dwie przybudówki dostawione z obu stron prezbiterium / w jednej z nich mieści się zakrystia/ oraz kruchta dobudowana do zachodniej absydy. Niższa niż pierwotnie jest natomiast wieżą – obniżona /wg księdza Wiśniewskiego/ pod koniec XVIII stulecia. Obniżenie wieży wcale nie oznacza, że umieszczony na niej krzyż znajduje się obecnie niżej niż pierwotnie. Na obniżonej wieży wzniesiono bardzo wysoki dach, na którym znalazła się ośmioboczna latarnia nakryta kopulastym hełmem. Wieża stanowi dominantę krajobrazu i wręcz zaprasza, by zjechać z warszawskiej szosy i odwiedzić prandociński kościółek, który stoi tu już blisko dziewięć wieków.