POZNAŃ Pałac Działyńskich

Nazwa pałacu pochodzi od nazwiska drugiego z kolei właściciela obiektu. Pierwszym właścicielem był Władysław Roch Gurowski, marszałek nadworny litewski. Pałac wybudowano na miejscu dwóch mieszczańskich kamieniczek w latach 1773-81 a w kilka lat później przebudowano /1786-88/. Autor pierwotnego projektu nie jest znany, zaś drugi etap prac prowadził architekt Antoni Hoene.
Ujednolicił on elewacje budynku oraz przebudował wnętrza obiektu, nadając całości charakter barokowo-klasycystyczny. Fasady rozczłonkowane zostały biegnącymi przez kilka kondygnacji pilastrami. Fasada frontowa, część rynkowej pierzei, choć akcentując ambicje i aspiracje właścicieli, zachowała proporcje zbliżone do mieszczańskiej kamienicy. Mimo monumentalności nadanej przez dwie szerokie bramy, biegnący na całej szerokości balkon i wypełnionego rzeźbiarską dekoracja tympanonu, dość dobrze harmonizuje z otoczeniem Fasada ogrodowa ma układ raczej horyzontalny, dzięki czemu posiada bardziej pałacowy charakter.
Wnętrza pałacu nie miały już zupełnie nic wspólnego z mieszczańskimi kamienicami. Ich  charakter był już wyłącznie pałacowy. Na parterze, za kolumnową sienią, mieszczącą prowadzące na piętro schody, znajdowały się pomieszczenia gospodarcze i pomocnicze. Drugie piętro zajmowały pokoje mieszkalne. Natomiast pomieszczenia o charakterze reprezentacyjnym zaprojektowano na pierwszym piętrze. Położenie budynku na narożnej działce stwarzało dogodne warunki doświetlenia wnętrz i usytuowania ich w typowo pałacowym amfiladowym układzie. Najbardziej okazałe wnętrza to zajmująca całą szerokość budynku Sala Czerwona – od strony Rynku i Sala Biała – od ogrodu. Sala Czerwona, oparta na planie kwadratu, posiada wydzieloną kolumnami część środkową i dwie nisze z posągami królów : Kazimierza Wielkiego i Władysława Łokietka w jednej i Mieszka I i Bolesława Chrobrego w drugiej. W supraportach umieszczono płaskorzeźby z wizerunkami Stefana Batorego, Władysława IV i Jana III Sobieskiego. Program ideowy sali – silna i zjednoczona Polska, był nawiązaniem do podobnych koncepcji Stanisława Augusta, planowanych /choć nie zrealizowanych/ na warszawskim Zamku.
Od roku 1808 pałac stał się własnością rodziny Działyńskich. Dokonano wówczas częściowej przebudowy budynku. Z tego też okresu pochodzą płasko-rzeźby dekorujące  attykę i umieszczony w jej naczółku herb Działyńskich – Ogończyk. W wieku XIX pałac Działyńskich był jednym z najważniejszych ośrodków polskiego życia kulturalnego i politycznego na terenie Wielkopolski. Odbywały się tu liczne koncerty, przedstawienia, wystawy. Był także miejscem zebrań organizacyjnych ruchu patriotycznego i powstańczego. W czasie powstań, a było ich przecież w XIX wieku aż cztery, pełnił także funkcje szpitala.

Gdy zmarł ostatni z Działyńskich, Jan,  – pałac przeszedł na własność Zamoyskich. W roku 1925, wraz z dobrami kórnickimi, został przez Jana Zamoyskiego przekazany Narodowi w ramach tzw. Fundacji Kórnickiej. Obecnie należy do Polskiej Akademii Nauk.