POSADA RYBOTYCKA Cerkiew obronna

Posada Rybotycka leży w Parku Krajobrazowym Pogórza Przemyskiego, w niezwykle malowniczej, lesistej okolicy. Na niewielkim wzgórzu, od południa i wschodu ograniczonym rzeczką Wiar, od strony północnej dopływem Wiaru, a od zachodu sztucznym przekopem, znajduje się niewielka murowana cerkiew. Jej wyraźnie surowa, zgeometryzowana bryła, nie pozbawiona jest jednak pewnej elegancji i malowniczości, doskonale harmonizującej z wyjątkowo pięknym krajobrazem tych okolic.
Powstanie cerkiewki zawdzięczamy najprawdopodobniej fundacji Herburtów. Zbudowano ją na przełomie XV I XVI wieku albo na początku XVI stulecia. Jej architektura nie posiada cech charakterystycznych dla sztuki ruskiej – jest  bardziej „zachodnia” niż „wschodnia”. Jest dobrym przykładem sztuki pogranicza dwóch kultur: polskiej i ruskiej. Składa się krótkiego prezbiterium, od wschodu zwieńczonego gotycko – renesansowym szczytem i znacznie wyższego oraz szerszego, prostopadłościennego korpusu. Całość kompozycji uzupełnia wieża, na parterze posiadająca kruchtę, otwartą do korpusu dwoma arkadami i pozbawiony okien babiniec. Na pięterku wieży, a także pod mocno wysuniętym dachowym okapem zachowały się w niezmienionym kształcie stare strzelnice.
Jak nietrudno domyślić się, biorąc pod uwagę zarówno usytuowanie budowli jak i stosunkowo małą ilość i wysokie położenie okien, cerkiewka oprócz ściśle religijnej funkcji, musiała także spełniać funkcje obronne. Nie jest to wcale dziwne, zważywszy czas i miejsce jej powstania. Tereny te wówczas, choć także i wiele lat później do spokojnych nie należały. Kiedyś, oprócz zachowanych strzelnic, nad korpusem znajdowały się wysunięte hurdycje a w murze otaczającym cerkiew i zabudowania klasztorne także musiały znajdować się strzelnice.
Podczas prac remontowych prowadzonych w drugiej połowie lat sześć-dziesiątych, pod grubymi warstwami pobiały pokrywającej nawę i prezbiterium, odkryto doskonale zachowaną ruską polichromię z XVI stulecia. Malowidła te posiadają bardzo dużą wartość artystyczną, świadcząc o wysokim kunszcie ich autorów, ale także i o smaku i kulturze fundatora, który zamówił ich wykonanie. Podróżując z Przemyśla do Sanoka, warto w Birczy skręcić na wschód i przejechać dodatkowo kilkanaście kilometrów, by odwiedzić Posadę Rybotycką.