ODRZYKOŃ Zamek

Zamek Kamieniec w Odrzykoniu koło Krosna zaznaczył się nie tylko w dziejach polskiej architektury, ale przede wszystkim w historii naszej narodowej literatury. Bez Kamieńca i własnościowych sporów, których był przedmiotem, nie byłoby Fredrowskiej „Zemsty”, bowiem hrabia Aleksander w tym przypadku korzystał nie z własnej fantazji, ale oparł się na autentycznych faktach.
Kamieniec składa się właściwie z czterech zamków: górnego, średniego i dwóch dolnych – korczyńskiego /od wschodu/ i odrzykońskiego /od strony zachodniej/. Najpierw powstał zamek górny; około roku 1390 Jagiełło nadał Kamieniec Klemensowi z Moskorzewa z rodu Pilawitów, a ten, na miejscu jakiegoś starszego obiektu, wybudował zamek /zamek górny/ oraz na wschód od niego przedzamcze, które potem stało się zamkiem średnim. Z czasem od zamku rodzina przyjęła nazwisko Kamienieckich. W I połowie XV stulecia od zachodu dobudowano przedzamcze zachodnie, a około roku 1512 od wschodu, za zamkiem średnim zbudowano jeszcze jedno przedzamcze. Taki sposób rozbudowy wynikał z ukształtowania terenu, bowiem Kamieniec położony jest na szczycie wysokiej skalistej góry wapiennej, zdecydowanie nie ułatwiającej zamierzeń inwestycyjnych.
W roku 1530 Kamienieccy sprzedali połowę Kamieńca Sewerynowi Bonerowi – Bonerowie odtąd stali się właścicielami zamku średniego oraz dolnego /przedzamcze wchodnie – korczyńskie/. W roku 1593 połówka należąca do Bonerów przeszła na własność Firleyów a połowa Kamienieckich sześć lat później sprzedana została Sienieńskim, którzy odsprzedali ja potem Skotnickim. Wtedy też nastąpił remont zamku oraz przebudowa i modernizacja jego wnętrz. Wówczas powstała wielka skarpa wspierająca północno – zachodni narożnik zamku górnego.
Kiedy córka Jana Skotnickiego /Fredrowska Klara/ wyszła za mąż za Mikołaja Firleya /pierwowzór postaci Wacława/, wniosła w posagu zachodnią część zamku /zamek górny i dolny – odrzykoński/ i jak w sztuce, wszyscy wołali „niech nam żyje para młoda”. Dzięki temu wydarzeniu Firleyowie stali się  właścicielami całego Kamieńca.
Potem – wciąż w całości – zamek należał jeszcze do rodziny Scipio del Campo a później do Jabłonowskich. Na początku XIX stulecia nastąpił kolej-ny podział, trwający do roku 1945. Część zachodnią objęli Biberstein – Starowiejscy a wschodnią Fredrowie i po nich Szeptyccy.
Lata świetności zamku zakończyły się u schyłku XIX stulecia. Jeszcze w roku 1860 Starowiejscy w jednej z zamkowych komnat podejmowali okoliczną szlachtę obiadem, ale już po kilkunastu latach zamek stał się tylko malowniczą ruiną i górując nad okolicą, ozdobą krajobrazu okolic Krosna.