NIEPOŁOMICE Zamek

Niepołomice to niewielkie miasteczko, położone na wschód od Krakowa, na skraju leśnego kompleksu zwanego Puszczą Niepołomicką. Bliskość Krakowa i obfitość zwierzyny sprawiały, że od wieków tereny te żywo interesowały rozmiłowanych w myślistwie polskich królów.
Niepołomicki zamek zbudował ostatni z Jagiellonów, król Zygmunt Au-gust, w latach 1550-71 z przeznaczeniem na wiejską rezydencję. Pomimo istnienia w tym miejscu gotyckiego zameczku myśliwskiego, powstała budowla całkowicie nowoczesna, jednolita w kompozycji i regularnym, osiowym układzie.Pozostałości po wcześniejszych budowlach rozebrano do fundamentów. Zbudowano kwadratowy w planie budynek, wzorowany na renesansowych pałacach włoskich, składający się z czterech dwupiętrowych skrzydeł otaczających dziedziniec.
Pierwotnie krużganki były drewniane a na poszczególne kondygnacje wchodziło się czterema otwartymi klatkami schodowymi, umieszczonymi w narożnikach dziedzińca.
Nieznany jest  autor projektu, a wymieniany w rachunkach budowniczy królewski, Tomasz Grzymała, najprawdopodobniej kierował tylko prowadzonymi pracami. Elewacje zamku są raczej skromne; wyróżnia się jedynie renesansowy portal bramy wjazdowej uzupełniony w wieku XVII ogzymsowanym parapetem, udekorowanym gryfami Lubomirskich.
Obecnie zamek posiada tylko dwie kondygnacje. Około roku 1800 ro-zebrano drugie piętro, zawierające niegdyś bogato wyposażone  apartamenty królewskie. Nie wiemy też jak wyglądało zwieńczenie zamku. Być może była to tak modna wówczas w Polsce attyka ?
Krużganki, zachowane dziś  z trzech stron dziedzińca, pochodzą z roku 1637. Na parterze łuki arkad opierają się na filarach, na piętrze na kolumnach. Z czterech klatek schodowych pozostały już tylko dwie.