MORYŃ Kościół św. Ducha

Miasteczko Moryń leży w południowo-wschodniej części województwa szczecińskiego. Zlokalizowano je na cyplu wcinającym się w wody jeziora Morzycko, jednego z najgłębszych jezior w Polsce. Miasto otoczone jest kamiennym murem obronnym; wewnątrz ich obwodu znajduje się kilka nieregularnych bloków zabudowy skupionych wokół rynku. W sylwecie miasta dominuje wieża parafialnego kościoła, zdecydowanie górując nad niewielkimi budynkami mieszkalnymi.
Początki Morynia sięgają wczesnego średniowiecza, a aż do trzeciej ćwierci XIII stulecia miasto wraz z całą otaczającą go Ziemią Chojeńska należało do księstwa pomorskiego. Pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z roku 1263 i dotyczy przekazania klasztorowi w Uckermünde prawa patronatu nad moryńskim kościołem. Dokument podpisany przez pomorskiego księcia Barnima I jest także dowodem, że wówczas kościół w Moryniu już istniał, lub że przynajmniej zapadła decyzja o jego budowie. W wyniku podbojów dokonywanych przez margrabiów brandenburskich Moryń znalazł się w obrębie Marchii Zoadrzańskiej, od wieku XIV aż do roku 1945, nazywanej Nową Marchią.
Na początku wieku XV margrabiowie brandenburscy wystawili Nową Marchię na sprzedaż. Zakupem zainteresowane było Państwo Polskie, ale ostatecznie nabywcami zostali Krzyżacy. Przez blisko pół wieku władzę sprawował tu krzyżacki wójt. Potem prowincję odkupił Fryderyk Wielki Hohenzollern za niewygórowana kwotę 40 tysięcy reńskich guldenów.
Kościół pod wezwaniem Ducha św. jest jedną z najstarszych budowli sakralnych Zachodniego Pomorza. Wybudowany przed siedmiu wiekami z granitowej kostki, posiada wiele cech architektury romańskiej, ale także cechy pojawiającego się już gotyku. Zbudowano go w dwóch etapach – najpierw, najprawdopodobniej dzięki fundacji księcia Barnima I, powstało prostokątne prezbiterium i transept. Potem, około roku 1350, dobudowano trzynawowy i dwuprzęsłowy korpus nawowy oraz masywną wieżę z arkado-wym przejazdem na osi północ – południe. Po kolejnych stu latach, do południowej ściany transeptu dostawiono zamkniętą poligonalnie gotycką kaplicę.
Do połowy wieku XVII kształt kościoła nie zmienił się. Podczas Wojny Trzydziestoletniej spłonął dach i zwieńczenie wieży. Obudowano je po pożarze ale dzisiejszy ich wygląd zawdzięczamy remontowi i przebudowie z roku 1756. W roku 1945 kościół przejęty został przez parafię rzymsko-katolicką. Dziesięć lat później przeprowadzono remont wnętrza, podczas którego odkryto romańską mensę ołtarzową i fragmenty średniowiecznych polichromii. Mensa, składająca się z granitowego trzonu i płyty górnej, jest najstarszym tego typu obiektem na terenie Polski.