LUBLIN Kaplica zamkowa /1/

Lubelska kaplica zamkowa po raz pierwszy doczekała się wzmianki w dokumentach w roku 1326. Wymieniono w nich prebendariusza Wincentego, proboszcza kazimierskiego, pełniącego jednocześnie posługę religijną na lubelskim zamku. Dotyczyło to jednak innej kaplicy, gdyż obecna zbudowana została z inicjatywy Władysława Jagiełły w roku 1395 i uposażona przez króla wsią Świdnik. W 1401 roku kaplicę konsekrowano. Istnieje też teoria, mówiąca iż Jagiełło myślał o przeznaczeniu jej na swoje mauzoleum grobowe.
Co do pierwotnej kaplicy, poprzedniczki dzisiejszej kaplicy pod wezwaniem św. Trójcy, nadal trwają spory pomiędzy historykami: czy była ona znacznie wcześniejszą budowlą drewnianą czy też czternastowieczną murowaną, powstałą dzięki Kazimierzowi Wielkiemu.
Obecną kaplicę wzniesiono z cegły i kamienia łamanego, z użyciem kamienia ciosowego do detali architektonicznych. Korpus kaplicy jest dwuprzęsłowy o sklepieniu krzyżowo – żebrowym, wspartym na jednym, wielobocznym filarze. Prezbiterium, nieco odchylone ku północy, zamknięte jest wielobocznie. Pod kaplicą  znajduje się krypta, do której dostać się można schodami ukrytymi w grubości muru. Od zewnątrz kaplica opięta jest przy-porami. Elewacja zachodnia, a w szczególności jej górne partie są konsekwencją przebudowy z lat 1635 – 42. Gotycki szczyt  sterczynowy zastąpiony został nowszym, późnorenesansowym.
Wielkim wydarzeniem w dziejach kaplicy było odprawienie w niej uroczystej mszy dziękczynnej po uchwaleniu Unii Lubelskiej w roku 1569. W 1661 roku kaplica spustoszona została przez Kozaków. Dalsza dewastacja następowała w wieku XVII i XVIII. Na początku wieku XIX lubelski zamek przebudowano, dostosowując go do funkcji więzienia. Nic więc dziwnego, że i kaplicę  przeznaczono na kościółek więzienny. W tym celu ogołocono ją z bogatego wyposażenia, a wspaniałe polichromie, „dumę i chlubę” kaplicy zamalowano na biało.