KROSNO Kościół farny /2/

Ceglany, późnogotycki  kościół farny zaczęto budować przed 1473 rokiem, a zakończono budowę w roku 1512. W czasie prac wykorzystano fragmenty murów obronnych pochodzących z poprzedniego stulecia a także resztki murów starszego kościoła, zniszczonego przez pożar.
Prezbiterium kościoła jest trzyprzęsłowe, zamknięte trójbocznie i prze-kryte sklepieniami sieciowymi. Pięcioprzęsłowa nawa z blendowymi szczytami, została gruntownie przekształcona podczas przebudowy w latach 1638-46, dokonanej po kolejnym pożarze. W tym samym czasie przebudowano lub nawet wzniesiono na nowo pięć kaplic, umieszczonych po bokach nawy i otwartych do niej arkadami. Fundatorem tej odbudowy był mieszczanin szkockiego pochodzenia Wojciech Robert Porcjusz. Hojność Porcjusza jest dowodem jak głęboko niesłuszne są wszelkie teorie o domniemanej, nad-miernej oszczędności Szkotów.
W kaplicy grobowej rodziny Porcjuszów, zaprojektowanej przez mediolańczyka Vincenzo Petroniego, powtórzony został motyw kaplicy Zygmuntowskiej. Nowością jest jednakże połączenie kaplicy z  kruchtą, która nakryta została kopułą, podobnie jak kaplica.
Stojąca obok kościoła dzwonnica, tak istotna dla sylwety miasta, po-chodzi z lat 1637-1651. Posiada trzy kondygnacje zwieńczone konsolowym gzymsem a nakryta jest charakterystycznym, baniastym, hełmem. We wnętrzu znajdują się trzy dzwony, z których największy, zwany Urban, waży dwie i pół tony. Do dzwonnicy przylega budynek plebanii z lat 1634-35, jednak do tego stopnia przebudowywany, że zatracił wszelkie stylowe cechy.
Wnętrze krośnieńskiej fary dobrze zachowało atmosferę czasów wazowskich. To zasługa elementów wyposażenia wnętrza, pochodzących głównie z tego okresu. Ołtarz główny ufundował przed 1648 rokiem proboszcz Kasper Różyński. Z tych samych czasów pochodzi prospekt organowy, ambona oraz zespół ponad dwudziestu barokowych obrazów, pędzla Tomasza Dolabelli i malarzy z jego kręgu.
W latach 1899 – 1910 przeprowadzono pod kierunkiem Tomasza Stryjeńskiego gruntowne prace konserwatorskie. Odsłonięto wówczas wiele gotyckich reliktów a ściany naw kościoła pokryto polichromią.