22. WAWEL Wieża Srebrnych Dzwonów

Autor: Roman Mirowski

Zachodnią elewację wawelskiej katedry zamykają dwie wieże. Wyższa z nich, ozdobiona bogatym barokowym hełmem to Wieża Zegarowa. Niższa, nakryta dachem w kształcie ostrosłupa nosi nazwę Wieży Srebrnych Dzwonów lub Wieży Wikaryjskiej. Jej dolna część, wykonana z kamiennej kostki pochodzi z czasów II-giej katedry, tak zwanej „Hermanowskiej”, wznoszonej na przełomie XI i XII wieku.
Kondygnacje wyższe powstawały później: czworoboczna część ceglano- kamienna wykonana została w XIV wieku, a najwyższe partie wieży, oparte na ośmioboku – w roku 1530. Dach wieży jest autorstwa Dominika Pucka i powstał dopiero w wieku XVIII. Wcześniej wieżę nakrywał hełm bardzo podobny do zwieńczenia wyższej z wież Mariackiego kościoła. Możemy to zobaczyć na pochodzącym z roku 1581 drzeworycie, zamieszczonym w dziele „Constitucie Statuta y Przywileie na Walnych Seymiech Koronnych od roku 1550 aż do roku 1581 uchwalone„, wydanym przez drukarnię Mikołaja Szarffenberga w Krakowie. Wieża Srebrnych Dzwonów była wtedy najwyższą z wawelskich wież, a podobny Mariackiemu hełm zdobił także wieżę Ratusza. Taka widać obowiązywała wówczas w Krakowie moda…
Na parterze wieży znajduje się gotycka kaplica rodu Szafrańców, prze-budowana w 1420 roku i przykryta krzyżowo-żebrowym sklepieniem. Późno-barokowy ołtarz kaplicy, pochodzący z lat 1769-72, jest dziełem Franciszka Placidiego, a polichromia ścian i witraże, powstałe w latach 1906-8, są autorstwa Jozefa Mehoffera. W roku 1937 kryptę pod wieżą przebudowano, by umieścić w niej sarkofag z prochami Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Górne kondygnacje wieży pełnią rolę dzwonnicy. Drewniana konstrukcja podtrzymuje trzy dzwony: „Nowaka” -z XIII wieku, przelanego ponoć z jeszcze starszego dzwonu, „Gaworka” – z 1496 roku i „Maćka”, wykonanego w roku 1669 przez Michała Weinholda z Gdańska. Stop z którego odlane są dzwony zawierać ma podobno znaczną domieszkę srebra; stąd właśnie wzięła się nazwa wieży.