KRAKÓW Teatr im. Juliusza Słowackiego odc.2

W roku 1888 ogłoszony został międzynarodowy konkurs na projekt krakowskiego Teatru Miejskiego. Wpłynęło aż 21 prac, ale uznano, że żaden z nadesłanych projektów nie nadaje się do realizacji. Rozpisano więc drugi konkurs i w tajnym głosowaniu w kwietniu 1890 roku postanowiono powierzyć budowę teatru Janowi Zawiejskiemu /w pierwszym konkursie jego projekt uzyskał III nagrodę/.
Sprawy nabrały tempa. Już jesienią 1890 roku rozpoczęto roboty ziemne a w czerwcu następnego roku, przy udziale dwóch wielkich dam polskiego teatru – Heleny Modrzejewskiej i Antoniny Hoffmannowej – położono kamień węgielny. W roku 1892 ukończono roboty murarskie a 21 października 1893 uroczyście gmach otwarto. W upamiętniającym inauguracje dokumencie napisano m.in.”…oby w tym gmachu brzmiała zawsze ukochana mowa polska na pożytek całego Narodu…”. Pierwsze przedstawienie wystawione w nowej świątyni Melpomeny składało się z fragmentów Zemsty, Balladyny i Konfederatów Barskich.
Bryła krakowskiego teatru oparta jest na tej samej idei kompozycyjnej co Paryska Opera Charlesa Garniera, wybudowana kilkanaście lat wcześniej oraz inny francuski teatr – w Angers. W sposób harmonijny połączone zostały trzy zasadnicze elementy: część frontowa, widownia i scena. Zwrócony w kierunku ulicy Szpitalnej front teatru mieści westybul, monumentalną, wzorowaną na paryskiej, klatkę schodową oraz bufet i foyer. Dwukondygnacyjna fasada główna posiada bogaty wystrój rzeźbiarski. Mimo kosmopolitycznego generalnie charakteru architektury budynku, Zawiejski starał się zawrzeć w niej także elementy polskie, wykorzystując na przykład detale z attyki krakowskich Sukiennic czy ratuszy z Kazimierza i Tarnowa.
Nakryta kopulastym dachem widownia, licząca w chwili otwarcia 936 miejsc, powtarza tradycyjny układ włoskiego teatru barokowego. Bogactwo wystroju poszczególnych kondygnacji widowni jest stopniowane i dostosowane do poziomu zamożności wykupującej bilety publiczności. Generalnie jednak, mimo francuskich i wiedeńskich inspiracji nie sposób nie zgodzić się z autorem monografii  Zawiejskiego, Jackiem Purchlą, że : „…krakowski teatr jest dziełem w pełni indywidualnym i stanowi nową jakość artystyczną. Zawiejski stosując w sposób eklektyczny motywy renesansowe i barokowe, zaczerpnięte przy tym z różnych środowisk stworzył zamkniętą całość estetyczną., dając w ten sposób świadectwo swego indywidualnego talentu...”.
Od 1909 roku krakowskiemu teatrowi patronuje Juliusz Słowacki. Stało się to za dyrekcji Ludwika Solskiego. Przypatrując się ogromnemu dorobkowi artystycznemu tej sceny /brak miejsca nie pozwala na choćby „telegraficzne” przypomnienie jej przeszło stuletniej historii/, bez przesady można zaliczyć ją do jednej z pierwszych scen narodowych w Polsce. Umieszczony na fasadzie napis „KRAKÓW NARODOWEJ SZTUCE” ani przez moment nie przestał być tu aktualny…