KRAKÓW Kościół dominikanów

Dominikanie do Krakowa przybyli w roku 1221, sprowadzeni z Bolonii staraniem św. Jacka i biskupa Iwona Odrowąża. Swój pierwszy kościół, jeszcze romański, zbudowali niedługo po przybyciu do Krakowa, na miejscu starszego, drewnianego kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Trójcy. Iwo Odrowąż parafie przeniósł do ufundowanego wówczas przez siebie kościoła Mariackiego, ukończonego w latach 1221 –22, i w ten sposób umożliwił dominikanom budowę klasztoru i własnej świątyni. Z tego czasu zachowały się kamienne relikty wykonane z nieregularnej wapiennej kostki. Wybudowana wtedy świątynia pod wezwaniem św. Tomasza, zwana drugą, składała się z kościoła górnego i dolnego; przetrwała prawdopodobnie do najazdu Tatarów, czyli do 1241 roku. Trzeci kościół dominikański, gotycki, wzniesiony z cegły, chociaż był kilkakrotnie przebudowywany i rozbudowywany, zachował się do dzisiaj.
Budowę rozpoczęto w drugiej połowie XIII stulecia od trójprzęsłowego prezbiterium i jego krypty. W drugiej połowie tegoż stulecia przystąpiono do wznoszenia korpusu. Początkowo był on trzynawową halą /nawy o równej wysokości/ ze sklepieniami wspartymi na filarach. Około sto lat później korpus przebudowano na bazylikę – w typie wszystkich bazylik krakowskich, choć wnętrze nie jest tu aż tak smukłe w proporcjach jak w kościele Mariackim.
W roku 1850 kościół bardzo ucierpiał na skutek wielkiego pożaru. Runęło wówczas sklepienie nawy głównej, a ogień strawił niemal całe wyposażenie wnętrza. Ocalały jedynie kaplice 1 wmurowane w ściany tablice epitafijne. Najciekawsza z nich to tablica Filipa Buonaccorsi, zwanego Kallimachem, zaprojektowana przez Wita Stwosza a odlana z brązu przez norymberczyka Piotra Vischera.
Wejście do świątyni prowadzi przez neogotycką kruchtę, dostawioną w roku 185o, podczas odbudowywania kościoła po pożarze. Kruchta przysłoniła piękny ostrołukowy portal pochodzący z końca XIV stulecia, bogato profilowany  i ozdobiony płaskorzeźbami przedstawiającymi „Wypędzenie z Raju”. Także gotycki, schodkowy szczyt, zamykający od góry zachodnia fasadę kościoła został w tym czasie zniekształcony.
Wzdłuż boków kościoła wybudowano dwa rzędy kaplic. Pochodzą one z różnych okresów historycznych – są wśród nich gotyckie: Marii Magdaleny, Ligęzów, św. Tomasza, św. Józefa, barokowe: Różańcowa i Zbaraskich oraz późnorenesansowe: Lubomirskich, św. Jacka oraz wśród nich najciekawsza – wzniesiona przy nawie południowej kopułowa kaplica Myszkowskich.