CIESZYN Wieża Piastowska

Cieszyńska Góra Zamkowa leży w widłach Olzy i jej dopływu, zwanego Młynówką. Zanim góra stała się „zamkową”, powstał tu wczesnośredniowieczny gród, co stało się najprawdopodobniej w 2. połowie X stulecia. Gród otaczał drewniano-ziemny wał o konstrukcji skrzyniowej. O ile badania gro-du prowadzono już od ponad pół wieku, archeolodzy „zajęli się” pozostałości zamku dopiero w roku 1993. Na pełne wyniki badań trzeba więc będzie po-czekać, choć sporo już wiadomo. Zachowały się widoki zamku – najstarszy, narysowany przez M. Meriana ukazuje panoramę miasta – a na niej cieszyński zamek – w roku 1647. Zamek i miasto otaczał wówczas sprzężony system fortyfikacyjny. W miejscu gdzie mury dolnego zamek przechodziły w mury miejskie, znajdowała się brama, do której wiódł przerzucony przez Olzę most. Zamek wyraźnie dominował nad miastem, a najwyższym jego elementem była wieża, dzisiaj nazywana Wieżą Piastowską. Według przekazów historycznych zamek miał cztery wieże, wszystkie usytuowane w obrębie „zamku wysokiego”. Drugą co do wysokości była cylindryczna w kształcie wieża, zwana stołpem, widoczna na szkicu Meriana. Badania archeologiczne potwierdziły jej istnienie – udało się też ustalić jej średnicę, wynoszącą 12 metrów oraz grubość murów – 4,2 metra.
„Zamek średni” zbudowany był na wschodnim zboczu góry i składał się z kilku budynków, wznoszonych w różnych okresach. Najniższą część zbocza zajmował „zamek dolny”, który uległ największym przekształceniom, dokonanym w roku 1840 przy okazji budowy myśliwskiej rezydencji arcyksięcia Karola Habsburga, zaprojektowanej przez Józefa Kornhausela. Zburzony w roku 1647 roku zamek nie został odbudowany, a jego ruiny, z niewielkimi wyłączeniami – aby umożliwić budowę nowego obiektu – arcyksiążę, bez cienia litości, kazał wysadzić w powietrze.
Wieża Piastowska usytuowana w północno-wschodniej części dawnego zamku wysokiego, jedyna która uratowała się przed zniszczeniem, pochodzi z wieku XIV. Zbudowano ją z kamienia na planie kwadratu, a w następnym stuleciu podwyższono, wieńcząc machikułami i wykuszami. Ma ona obecnie 24 metry wysokości, ale dawniej była o przeszło 10 metrów wyższa – nakrywał ją stromy, gotycki dach otoczony czterema małymi wieżyczkami, umieszczonymi na każdym z narożników. Na węgłach krenelażu umieszczono kamienne tarcze z piastowskimi herbami. Wejście do wieży znajduje się od strony zachodniej – ujmuje je kamienny portal wykonany w XIX stuleciu. Podobno w wieży było też wejście do lochów i podziemnego korytarza, którym można było wydostać się poza mury miasta. Dzisiaj lochów nie ma, ale za to jest na najwyższej kondygnacji wieży platforma widokowa, z której przy do-brej pogodzie – prócz polskiego i czeskiego Cieszyna zobaczyć można Beskid Śląski ze szczytami: Łysa Górą (1324 m nad poziom morza) po czeskiej stronie i Skrzycznem (1257 m) po stronie polskiej.
Na koniec warto wspomnieć komu zawdzięczamy powstanie cieszyńskiego zamku. Uważa się, że inicjatorem budowy był książę cieszyński Mieszko I, który w obrębie dawnego grodu zaczął wznosić murowane obiekty. Jego dzieło kontynuowali: syn, Kazimierz (zmarły w 1358 r.) i wnuk, Przemysław I Noszak (żyjący w latach ok. 1335-1410).