BRODNICA Zamek

Już ponad osiemset lat temu znajdował się tutaj obronny gród strzegący pogranicza księstwa mazowieckiego z ziemią chełmińską i michałowską. Tereny te przejęte zostały przez Krzyżaków przy pomocy sfałszowanych dokumentów rzekomo wystawionych przez Konrada Mazowieckiego. Krzyżacy panowali tu ponad sto pięćdziesiąt lat.
Murowany z cegły zamek powstał w I połowie XIV stulecia, najprawdopodobniej w latach 1312 – 30. Rozbieżności opinii wśród naukowców nie po-zwalają na dokładniejsze datowanie budowy zamku. Warowny zespół składał się z zamku właściwego oraz przedzamcza, zbudowanego nieco wcześniej. Zamek wzniesiono na planie kwadratu o boku ok. 45 metrów. Cztery skrzydła otaczały wewnętrzny dziedziniec. W północnym narożu wybudowano wysoką na pięćdziesiąt metrów wieżę, posiadającą dziesięć kondygnacji. Obok tej wieży, zresztą nie związanej z budynkami , znajdowała się brama z przedbramiem, którego mury odsłonięto dopiero w latach 1953 -7. Narożnika zachodniego broniła wzniesiona w 1415 roku cylindryczna baszta, dzieło prawdopodobnie Mikołaja Fellensteina, budowniczego z Malborka.
Fortyfikacje zamkowe uzupełniały obwarowania przedzamcza z ich murami i fosami. Zmiany w technice wojennej, a w szczególności wprowadzana wówczas broń palna, sprawiły, że wśród fortyfikacji przedzamcza, w ich północno-wschodnim narożniku pojawiła się cylindryczna basteja o po-nad 11 metrowej średnicy.
Po wojnie trzynastoletniej Brodnica znalazła się w granicach Polski, a od roku 1749 na zamku „urzędować” zaczął polski starosta. W roku 1550 na zamku wybuchł pożar, ale zniszczenia bardzo szybko usunięto za sprawą ówczesnego starosty, Rafała Działyńskiego. W roku 1616 na terenie wschodniego przedzamcza zbudowany został pałac, przeznaczony na siedzibę Anny Wazówny, siostry naszego króla Zygmunta III a córki króla Szwecji Jana III i Katarzyny Jagiellonki. Brodnicki zamek wchodził też do uposażenia królowej Cecylii Renaty, żony Władysława IV, a później królowej Marysieńki Sobieskiej. Jeżeli wierzyć legendom, to duchy tych pań można spotkać nocami wśród zamkowych ruin.
W połowie wieku XVII zamek wraz z miastem otaczały fortyfikacje bastionowe /według sztychu Pufendorfa/. W roku 1722 Brodnicą zawładnęli Prusacy. Polska wróciła tu na krótko – w czasach konfederacji barskiej, w latach 1768 – 70, zamek znajdował się w polskich rękach. Chyba z tej przyczyny, na wszelki wypadek, Prusacy w 1787 zburzyli zamek, pozostawiając z niego tylko samotną wieżę.