07. WAWEL Sala Jadwigi i Jagiełły

Autor: Roman Mirowski

Stara legenda mówi: „Jest bowiem Wawel górą mściwą, a kto by chciał stąd nad Polską panować woli narodu nie szanując, w popłochu uchodzić będzie i w pogardzie zginie”.
Pierwsi władcy Polski nie obawiali się widać narodu i nie stronili od Wawelu. Bolesław Chrobry umacnia wzgórze i rozpoczyna budowę pierwszej katedry. Kazimierz Odnowiciel w roku 1038 ustanawia Kraków siedzibą władcy Państwa, a Bolesław Śmiały koronuje się na Wawelu w roku 1076. Bolesław Krzywousty w swoim testamencie ustanawia Zamek rezydencją Księcia Seniora. Wawel rozbudowuje Władysław Łokietek i największy „budowniczy” spośród polskich królów – Kazimierz Wielki.
U schyłku XIV wieku wieżę obronną, pochodzącą być może jeszcze z czasów Wacława Czeskiego, przekształcono w budynek nazywany ze względu na wielkie opinające go skarpy „Kurzą Nogą”. Zwano też ten budynek Pawilonem Gotyckim lub pałacem Jadwigi i Jagiełły.
Mieści się w nim gotycka komnata przykryta żebrowym sklepieniem znana jako Sala Jadwigi i Jagiełły. Nowością jest tu zastosowanie po raz pierwszy w Polsce prostokątnego okna przejętego z Francji. Okno znajduje się w głębokiej wnęce, wynikającej ze znacznej grubości muru. W murze tym wykształcono dwie ławeczki dające możliwość skorzystania ze światła – dla pobożnej lektury lub robótek.
Dzisiaj sala ta wchodzi w skład „Zbrojowni” i mieści jeden z najstarszych i najcenniejszych polskich militariów – słynny „Szczerbiec”. Miecz ten pochodzący z końca XII lub początków XIII wieku służył jako symbol władzy sądowniczej książąt. Od roku 1320, a więc od koronacji Władysława Łokietka stał się mieczem koronacyjnym polskich królów. Rękojeść miecza posiada grawerowaną i niellowaną dekorację, przedstawiającą m.in. Baranka oraz symbole i imiona Ewangelistów. /Niello – znana od starożytności technika zdobienia przedmiotów metalowych, polegająca na wypełnieniu rytego rysunku mieszaniną srebra, ołowiu, miedzi, siarki i boraksu o granatowej barwie/. Nazwa „szczerbiec” nawiązuje do legendarnego miecza Bolesława Chrobrego „wyszczerbionego” o Złotą Bramę w Kijowie.
Wawelski „Szczerbiec”, zrabowany przez Prusaków w 1795 roku, nabyty sto lat później przez petersburski Ermitaż, a odzyskany za czasów II Rzeczypospolitej, odbył słynną podróż do Kanady, by powrócić znowu do Krakowa.