MIRÓW Zamek

Zamek w Mirowie należy do grupy średniowiecznych zamków tworzących tak zwany Szlak Orlich Gniazd, rozciągający się wśród malowniczych terenów Jury Krakowsko-Częstochowskiej – od Częstochowy, poprzez Ojców aż do Krakowa. Mirów leży znacznie bliżej Częstochowy niż Krakowa, nieco w bok od trasy prowadzącej z Koniecpola do Kozichgłów. Jakie były początki zamku – nie wiadomo. Najprawdopodobniej – tak uważa większość badaczy, należał on do systemu kazimierzowskich strażnic, strzegących zachodniej granicy Polski, ale jest wielce prawdopodobne, że zbudowany został jeszcze wcześniej.
Archeologom nie udało się z zachowanych ruin odczytać i precyzyjnie datować poszczególnych faz budowy zamku. Być może, przed fazą murowaną, istniał tu drewniany gródek, ale o tym oficjalna nauka, nie mając pewności, woli milczeć – oficjalnie przyjmuje się, że początki zamku „nie zostały dokładnie wyjaśnione”.
Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z roku 1405, i wymienia nazwisko burgrabiego, Sasina. Istnieje pogląd, że w latach 60. XIV stulecia zamek należał do rodu Lisów z Kozichgłów Koziegłowskich, a w roku 1422 kupił go Piotr z Bnina. Pewne jest, że pod koniec XV stulecia zamek przeszedł na własność Myszkowskich, piszących się odtąd „panami na Mirowie”. Myszkowscy „panowali” tu do roku 1633, potem zastąpili ich Korycińscy, a jeszcze później Męcińscy. W wieku XVIII zamek zaczął popadać w ruinę, a od roku 1797 został całkowicie opuszczony.
Zamek zbudowany jest z łamanego wapienia i ustawiony wprost na wapiennych skałach – naturalne skały i te które ułożone zostały przez ludzkie ręce, tworzą idealnie jednorodną całość. Zamek składał się z dwóch członów: zamku górnego i zamku dolnego. Zamek górny zbudowano na wyniosłej skale i nadano mu plan nieregularnego trapezu (dokładnie dostosowanego do kształtu skały), którego dłuższa oś (na kierunku wschód-zachód) miała około 30 metrów. Mury zachowały się tu do wysokości trzeciego pietra, a góruje nad nimi pięciokondygnacyjna, eliptyczna wieża, niżej wtopiona w elewację zamku. Być może w wieku XIV zamek górny był niższy, a nadbudowano go dopiero w następnym stuleciu. Dalsze zmiany nastąpiły być może w wieku XVI i polegały na nadbudowaniu wieży mieszkalnej.
Z zamku dolnego pozostały tylko resztki murów obwodowych, z fragmentami bramy usytuowanej od strony południowo-wschodniej. Bramę poprzedzał zwodzony most, przerzucony nad fosą. W północno-wschodniej części zamku dolnego znajdowała się czworoboczna baszta, a od wschodu dostawiona była potężna wieża mieszkalna, o planie kwadratu, wysoka na pięć kondygnacji, ze schodami w narożniku północno-wschodnim. Z dziedzińca dolnego zamku, okolonego półeliptycznym  murem można było się dostać do zamku górnego.
Zamek w Mirowie i zamek w pobliskich Bobolicach połączone są murem skalnym dwukilometrowej długości – pisze profesor Czesław Thullie. Zamek z Mirowa charakteryzuje on w tych słowach: „Zespolenie dzieła rąk ludzkich z pięknem dzikiej, skalistej przyrody zostało w tym zabytku warownego budownictwa wspaniale zharmonizowane”. Nie sposób się z tą opinią nie zgodzić.