PIOTRKÓW TRYBUNALSKI Kościół farny

Piotrkowska fara jest najstarszą świątynią w mieście. Zbudowano ją w obrębie Starego Miasta przy południowo-wschodnim narożniku miejskich murów. Tradycja przypisuje ufundowanie pierwszego parafialnego kościoła Piotrowi Włostowicowi, ale nie potwierdzają tego, jak zresztą większości pięknych legend, żadne materialne źródła. Najprawdopodobniej powstał on dopiero w II połowie XIII stulecia, przy lokacji miasta. Pierwszy dokument dowodzący istnienia piotrkowskiej fary pochodzi z roku 1349 i dotyczy wcześniejszego, drewnianego jeszcze kościoła.
Obecny kościół zbudowano na przełomie XIV i XV wieku. Zbudowano wtedy obiekt składający się z nawy, prezbiterium i potężnej wieży od zachodu. Pierwotne prezbiterium było krótsze niż dzisiaj; przedłużono je w okresie późnogotyckiej przebudowy w wieku XVI. W tym samym czasie wykonano sklepienia /zastępując belkowane stropy/ i schodkowy szczyt przy ścianie zamykającej  od wschodu dach nad nawą. Wieża zbudowana nad kruchtą ma 7 kondygnacji i 55 metrów wysokości. Hełm wieży pochodzi z wieku XVIII – poprzedni spłonął podczas pożaru w 1786 roku. Dzwony które wówczas stopiły się – odlano ponownie i zawieszono na wieży, by jak każe obyczaj, co wieczór mogły przypominać mieszkańcom miasta o poległych w bitwie pod Warną w roku 1444. Inna legenda mówi, że w izbie nad kruchtą miał się ponoć ukrywać Łokietek – ale w czasach Łokietka wieży przecież jeszcze nie było. Za to na pewno w wieku XVIII przechowywano tutaj akta trybunalskie.
Do nawy dobudowane są dwie kaplice. Od południa kaplica Najświętszej Marii Panny, ufundowana przez Stanisława Ostoję, przebudowana potem w stylu barokowym i od północy św. Józefa z roku1647 fundacji Elżbiety i Krzysztofa Amendów. Przybudówka do prezbiterium, mieszcząca zakrystię, dostawiona została w roku 1870.
O ile od zewnątrz kościół w znacznym stopniu utrzymał gotycki charakter, o tyle wyposażenie wnętrza jest znacznie nowsze niż jego architektura. Ołtarz główny jest klasycystyczny /rok 1806/ choć umieszczony w nim obraz – Zaśnięcie Matki Boskiej – jest gotycki i pochodzi z początków XVI stulecia. Stalle umieszczone w prezbiterium wykonano w  2 połowie XVII wieku przeznaczając je pierwotnie dla kościoła franciszkanów. Ambona jest barokowa z początków wieku XVIII a cztery ołtarze rokokowe, z końca tegoż stulecia. Piotrkowska fara, oprócz swych „codziennych” funkcji liturgicznych była także miejscem nabożeństw sejmowych a nawet synodów duchowieństwa prowincji gnieźnieńskiej.