POZNAŃ Pałac Górków

Andrzej Górka, poznański kasztelan i jednocześnie zaufany dyplomata polskiego króla był człowiekiem który przeszczepił renesans na teren Wielkopolski. Biorąc rzecz ściślej, był też pierwszym a do ostatniej ćwierci XVI stulecia także jedynym fundatorem magnackim, który swe inwestorskie inicjatywy skierował na teren miasta Poznania. Ową prekursorską inwestycją była budowa pałacu w Poznaniu.
Andrzej Górka zakupił w latach czterdziestych XVI wieku, w pobliżu rynku, kilka zabudowanych działek na których wybudował, częściowo wykorzystując fragmenty istniejących murów, swą miejską rezydencję. Po przeciwległych stronach  prostokątnego dziedzińca powstały dwa trzypiętrowe budynki. Te jednotraktowe obiekty, posiadające w zasadzie po dwa pomieszczenia na każdej kondygnacji, połączone zostały budynkiem bramnym. Kwadratowy dziedziniec obiegały trzy kondygnacje krużganków, które oprócz funkcji czysto reprezentacyjnych, zapewniały też połączenie pomiędzy salami mieszczącymi się w poszczególnych skrzydłach pałacu. Do komunikacji pionowej służyły dwie klatki schodowe: jedna przy sklepionej bramie wjazdowej, druga w narożu krużganka.
Oba budynki flankujące dziedziniec /od zachodu do krużganków przylegała „ślepa” ściana sąsiedniej kamienicy/, najprawdopodobniej nakryte były dwuspadowymi dachami. Nad budynkiem bramnym znajdował się taras widokowy z basenem – sadzawką dla ryb, wykonany „dla uciechy i rekreacji”. Roboty przy owym tarasie prowadził sprowadzony z Królewca specjalista od zapraw wodo- i mrozoodpornych, nadworny budowniczy książąt saskich oraz księcia pruskiego. Inne prace przy budowie pałacu wykonywali miejscowi rzemieślnicy ale także i kamieniarze włoscy, którzy przyjechali do Poznania ze Śląska. Szczególnie piękny jest główny portal pałacu, pochodzący z 1548 roku, wyróżniający się przejrzystością kompozycji i czystością ornamentyki o wyraźnie włoskich cechach.
Rezydencja Górków, choć ogólnie podziwiana, nie doczekała się w Wielkopolsce kontynuacji. Rozwiązanie z zastosowaniem arkadowego dziedzińca nie powtórzyło się już w Poznaniu, być może dlatego, że Poznaniacy „od zawsze” słynęli z pragmatyzmu. A może to właśnie z Poznania pochodził niezidentyfikowany do dzisiaj autor najstarszego, ogłoszonego drukiem, polskiego traktatu o architekturze, w którym znajduje się takie kategoryczne stwierdzenie: „budynek z dziedzińcem, ze czterech stron zwarty… nie tak służy do zwyczaju polskiego jako dwory  otworzyste i pałace…”
Po śmierci Andrzeja Górki, jego pałac zakupiła gmina luterańska by urządzić w nim swój zbór. Ze względu na protesty głośnych wówczas rzeczników kontrreformacji, gmina zmuszona była odsprzedać budynek .W 1569 nabyła go Rada Miasta Poznania za ogromną na owe czasy sumę 20 tysięcy złotych /dla porównania ceny kamienic przy rynku w Poznaniu oscylowały wówczas w granicach od 700 do 2500 złotych/.
Na początku wieku XVII pałac stał się własnością zakonu benedyktynek, które przerobiły go na klasztor. W 1836 roku obiekt przekazano fundacji szkolnej. Dziś w pałacu Górków mieści się Muzeum Archeologiczne, instytucja wielce szacowna, założono ją bowiem już w 1840 roku.