BRZEŹNO Pałac

Wieś Brzeźno, położona około dwadzieścia kilometrów na południe od Ostrołęki, po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumentach już  w wieku XV. W roku 1848 przeszła na własność rodziny Marchwickich i gdyby nie oryginalne pomysły własnościowe autorstwa tak zwanej „władzy ludowej”, prawdopodobnie należałaby do tejże rodziny do dnia dzisiejszego. Jednak historia chciała inaczej, toteż w roku 1945 wieś i znajdujący się w niej pałac upaństwowiono, z folwarku utworzono PGR, czyli Państwowe Godspodarstwo Rolne, a w pałacu umieszczono dyrekcję tej PRL –owskiej namiastki kołchozu.
Pałac w Brzeźnie wybudowany został w roku 1900 przez Stanisława Marchwickiego. Autorem projektu był doskonały architekt Leandro Marconi, zdaniem profesora Tadeusza Jaroszewskiego – najzdolniejszy z całego rodu Marconich, więc zdolniejszy od swego ojca, Henryka /autora m.in. warszawskiego „Hotelu Europejskiego”/ oraz od brata, Władysława, który zaprojektował stojący vis a vis „Europejskiego” „Bristol”.
Leandro słynął z niezwykłej staranności co do każdego, najdrobniejsze-go nawet detalu w projektowanych przez siebie obiektach, toteż zdecydowanie preferował inwestorów zamożnych, od których można było oczekiwać właściwego, nie skażonego trywialnymi brakami funduszy, zrealizowania całości zamierzonego dzieła. Dobrym tego przykładem jest właśnie klasycystyczny pałacyk w Brzeźnie, nawiązujący do znakomitych przykładów archi-tektury doby stanisławowskiej, a konkretnie do pałacu w Natolinie oraz pałacu Na Wyspie w Łazienkach
Pałac w Brzeźnie jest niewielki. Jego dwutraktowy korpus ma wymiary 13 na 25 metrów. W jego części środkowej, od frontu, znajduje się czterokolumnowy portyk koryncki oparty na planie elipsy, wysunięty do przodu i zwieńczony balustradową attyką. Od strony ogrodu umieszczony został trój-bocznie zamknięty ryzalit kryjący salon, usytuowany dokładnie na głównej osi budynku.
Uroda pałacyku, mimo użytkowania go przez PGR, widoczna jest do dzisiaj. Choć we wnętrzach nie zachowało się zbyt wiele z pierwotnych sztukaterii czy zabytkowej stolarki, to doskonałe proporcje budynku prezentowane na tle zieleni otaczającego go parku, wciąż robią duże wrażenie. W efekcie pałacyk Marchwickich wielu znawców zalicza do najpiękniejszych ziemiańskich siedzib Mazowsza.