PRZEMYŚL Kościół reformatów

Budowę kościoła i klasztoru reformatów w Przemyślu rozpoczęto wiosną 1641 roku. Kamień węgielny poświęcony został przez przemyskiego sufragana Mikołaja Krasickiego w dniu 30 czerwca tegoż roku, a po czterech latach, w dniu 3 października 1645 świątynię konsekrowano.
Zanim doszło do budowy nowych obiektów, klasztor mieścił się w domu za lwowska bramą, ofiarowanym zakonowi przez Piotra Cieciszewskiego i jego małżonkę Felicję Szczęsną ze Stadnickich /córkę słynnego „Diabła” Stadnickiego, która jak widać „nie wdała” się w ojca/. Dom rozbudowano, a obok niego postawiono niewielką drewnianą kaplicę pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego. Wielki pożar, który w roku 1637 strawił całe niemal przedmieście lwowskie, nie oszczędził też budynku klasztoru. Dzięki hojności fundatorów – tu wymienić należy Hermolausa Tyrawskiego i Alberta Kuczyńskiego – znalazły się pieniądze na budowę. Powiększony też został teren klasztornej posesji.
Kościół i klasztor powstawały jednocześnie. Zbudowano je na planie czworoboku otaczającego kwadratowy wirydarz. W początkowej fazie istnienia ze-spół klasztorny nie posiadał murów, toteż uległ częściowemu zniszczeniu w roku 1648, podczas napadu Kozaków, dowodzonych przez niejakiego Kapustyńskiego. W czasie szwedzkiego „potopu” a potem podczas najazdu wojsk Rakoczego, doszło do tak poważnych zniszczeń, że władze miasta uważając odbudowę za nieopłacalną, sugerowały rozbiórkę zrujnowanych pozostałości.
Gorącym orędownikiem odbudowy zespołu klasztornego był na szczęście podolski wojewoda, Andrzej Maksymilian Fredro. Obiekty odbudowano i otoczono tak silnymi fortyfikacjami, że pełnił on odtąd rolę barbakanu dla bramy lwowskiej. Jakość fortyfikacji zweryfikowana została w roku 1672 przez Tatarów, a potem przez pożar z roku 1695. W obu przypadkach klasztorne obiekty nie odniosły szwanku.
W XVIII stuleciu budynki klasztoru były remontowane, zaś w latach 1775 – 76 dobudowano budynek nowicjatu, który zniekształcił bryły kościoła i klasztoru. Prowadzone przez Austriaków prace niwelacyjne w sąsiedztwie klasztornych zabudowań doprowadziły do sytuacji, w której klasztor i kościół znalazły się zdecydowanie poniżej otaczającego je terenu. Powodowało to zalewanie posesji reformatów, trwające aż do połowy wieku XIX, czyli do czasu wykonania kanału odwadniającego. W ostatnich latach XIX stulecia budynki klasztorne nadbudowano o jeszcze jedną kondygnację.
Kościół składa się z nawy i prezbiterium, do którego od południa dobudowano kaplicę. Wejście do świątyni prowadzi przez kruchtę. Wystrój i wyposażenie świątyni są skromne, co wynika z dość surowych reguł przestrzeganych przez franciszkanów – reformatów. Frontowa fasada kościoła przebudowana w połowie wieku XIX, zatraciła swój pierwotny charakter. Nieźle natomiast zachowały się mury obronne z czterema basztami, pochodzące z czasów inkestelacji zespołu klasztornego.