WYSOCICE Kościół św. Mikołaja

Kościół św. Mikołaja w Wysocicach koło Miechowa stanowi jeden z najlepiej zachowanych przykładów świątyni o charakterze feudalnej fundacji z początków XIII wieku. Fundację tę zawdzięczamy rodowi Odrowążów. Nie-wielki kościółek, którego nawa ma plan kwadratu o boku 10 metrów, prawie bez zmian zachował swą pierwotną bryłę. Od wschodu do nawy przylega sklepione prezbiterium, oddzielone łukiem tęczowym i półkolista absyda. Od zachodu dostawiona jest kwadratowa w rzucie wieża z emporą na piętrze.
To właśnie istnienie empory stanowi dowód, że kościół powstał jako fundacja feudalna, a nie jako zwykła świątynia parafialna. Przeznaczeniem empory było bowiem zapewnienie feudałowi bezpieczeństwa w przypadku napadu lub zamieszek. Empora w Wysocicach sprawia wrażenie jakby półkolistego bunkra nadwieszonego na wysokości trzech metrów nad posadzką kościoła. Wejście na emporę prowadzi wąskimi schodkami, wykonanymi w grubym murze wieży, a otwór drzwiowy umieszczony jest dwa metry nad posadzką nawy. Trzy niewielkie okienka empory, otwarte ku wnętrzu kościoła, podkreślają jej obronny charakter.
Bardzo dobrze zachowały się też elementy kamieniarskie, w tym portal południowy oraz kamienny posąg tronującej Madonny z Dzieciątkiem, umieszczony w rombowej wnęce u szczytu prezbiterium. Posąg ten wykona-ny jest z jednego bloku piaskowca. Południowy portal /dzisiaj ukryty w dostawionej później kruchcie/ zamknięty od góry zaostrzonym trójlistym łukiem, posiada tympanon przedstawiający postać Chrystusa „in trono”  wraz z klęczącymi świętymi i sceną Bożego Narodzenia.
Do pierwotnej bryły kościoła dobudowano później /oprócz wspomnianej już kruchty/ także niewielką zakrystię. Sygnaturka nad nawą oraz wieża posiadają dzisiaj barokowe hełmy.