010. LONDON SOUTHWARK 2 KATEDRA

Historia kościoła w londyńskiej dzielnicy Southwark ma blisko dwa tysiąclecia, ale do godności katedry wyniesiono go dopiero w wieku XX. Zgodnie z brytyjską tradycją w tytułowaniu używa się zawsze najwyższego statusu  z uzyskanych . Dlatego kościół ten powszechnie nazywany jest katedrą. Zbudowano go w X wieku nad Tamizą, w pobliżu miejsca gdzie oba brzegi rzeki połączył pierwszy z londyńskich mostów, nazywany London Bridge. Był on drewniany i z tej racji już dawno (wiek XIII) zastąpiono go bardziej trwałą kamienną  konstrukcją, ale rolę swą spełniał, dzięki czemu stojący na prawym brzegu Tamizy kościół w Southwark był także dostępny wiernym z lewobrzeżnego Londynu. Najstarsza świątynia w Southwark zbudowana była w stylu romańskim, w Wielkiej Brytanii noszącym miano normańskiego lub normandzkiego. Podczas budowy gotyckiego kościoła, częściowo wykorzystano fundamenty z tamtej świątyni. Z tej przyczyny charakteryzując pod względem stylowym kościół w Southwark pisze się o nim romański, gotycki i neogotycki ( neogotyk pojawił się w nim w wieku XIX). Początkowo kościół służył, jako klasztorny, a zatem  głównie zakonnikom. Klasztor augustianów miał status określany jako Priory (chyba nie ma odpowiednika w języku polskim), co znaczyło że władzę w nim sprawował przeor, podlegający zwierzchnictwu opata. Gdy w Anglii rozwiązano klasztory kościół Stał się parafialnym i przyłączono go do diecezji w Rochester. Otrzymał wezwanie St Saviour (Zbawiciela) i St Mary Overie (co u nas mogłoby być odpowiednikiem NMP).  John Harvey w publikacji English Cathedrals  tak datuje fazy użytkowania kościoła i powstawania jego poszczególnych elementów: „Fundacja (Zakonnice) ?;Świeccy Kanonicy  852, Augustiańscy Regularni Kanonicy 1106-1540. Budowa: Prezbiterium i tylny chór  1208-35 (arch. Henry Mason),    Front zachodni, dolny poziom wieży 1385-1410 (arch. Henry Revele; Przebudowy (górne partie wieży 1385-1410 Południowa część transeptu 1273; restauracja  1322-35 (arch. George Gwilt); Vawa 1889-97 (arch. Arthur Blomfield). Wymiary kościoła: (w stopach) długość 318, szerokość 137, wysokość 50, wieża 105. Jak wynika z tych wymiarów kościół ma plan mocno wydłużony. Prostokątne prezbiterium ma proporcje 2 kwadratów i jest jeszcze ku wschodowi dodatkowo przedłużone przez wspomniany tylny chór. Korpus nawowy ma proporcje 2 ½ Kwadratu z trzema nawami i ośmioma przęsłami. Transept także wydłużony. Najciekawszym, a zdecydowanie odmiennym od polskiej architektury gotyckiej, za to charakterystycznym dla angielskich kościołów jest usytuowanie wieży. Zamiast jak u nas, we Francji czy w Niemczech, wieża umieszczona jest centralnie, dokładniej: na skrzyżowaniu nawy i transeptu. Podtrzymują ja cztery potężne filary. Ponad dach kościoła „wyrastają trzy kondygnacje wieży, nakrytej czterospadowym dachem, częściowo przysłoniętym czymś w rodzaju attyki. „Utopiona” w dachu kościoła wieża sprawiałaby wrażenie ciężkiej, przysadzistej, gdyby nie umieszczone na jej narożnika bardzo smukłe wieżyczki. Zwiedzając kościół w Southwark nabiera się apetytu na poznanie innych angielskich świątyń, by bliżej zapoznać się ze szczególnym charakterem ich architektury. Bardzo angielskiej i bardzo gotyckiej…